با تاریخچه شهر تاریخی کاشان آشنا شوید

شهر کاشان از شهرهای استان اصفهان می‌باشد که در 51 درجه و 27 دقیقه طول و 33 درجه و59 دقیقه عرض جغرافیایی واقع شده است. این شهرستان که دارای ارتفاع 995 متر از سطح دریا می‌باشد متشکل از چهار بخش قمصر، مرکزی، نیاسر و برزک است. همسایگانی که شهر کاشان دارد از شمال کویر نمک بوده، از جنوب نطنز، از جنوب غربی میمه و از غرب دلیجان می‌باشند. با توجه به تاریخچه کاشان این شهر مسافر خیز بوده و هتل کاشان پذیرای میهمانان است.

اگر قصد سفر به این شهر را دارید بد نیست با تاریخچه کاشان آشنا شوید. در ادامه بطور مفصل به تاریخچه کاشان و دلایل سفر و آداب و رسوم شهر خواهیم پرداخت.

چرا سفر به کاشان را پیشنهاد می‌دهیم؟

باتوجه به تاریخچه کاشان دلایل زیر می‌تواند برای سفر به کاشان قانع‌کننده باشد:

• وجود باغ فین که نامش در میراث جهانی یونسکو ثبت شده است، از دلایل خوب برای سفر به کاشان می‌باشد.

• این شهر از یکی از مشهورترین مراسم ایران به نام گلاب گیری میزبانی می‌کند که طرفداران بسیاری دارد.

• کاشان شهر کوچکی می‌باشد و به راحتی می‌شود در یک روز به بیشتر جاذبه های آن دسترسی داشت؛ به همین خاطر بازدید از جاذبه‌های آن وقت زیادی از شما نخواهد گرفت.

• کاشان از جمله مقاصد محبوب کویرنوردان است و باتوجه به نزدیکی به مناظر خاص کویری از مقاصد مناسب برای علاقمندان به شمار می‌آید.

حقایق جالب در مورد کاشان و تاریخچه کاشان

• از کاشان به عنوان مهد تمدن و فرهنگ سنتی ایران یاد می‌شود.

• این دیار به دارالمومنین مشهور است.

• این شهر تقریبا از ۷۰۰۰ سال قدمت شهرنشینی برخوردار است.

• بسیاری از کارشناسان، کاشان را به‌عنوان زیباترین شهرهای ایران می‌شناسند.

• کاشان دارای نقش بسیار پررنگی در صنعت گردشگری ایران است.

• عده‌ای از مورخان اعتقاد دارند کاشان از اصالت‌ترین و اولین شهرهای ایران و جهان است.

• این شهر به عنوان پایتخت بزرگ فرش ایران هم شناخته می‌شود و قالی نفیس کاشان هم در میراث ناملموس یونسکو ثبت شده است.

• مراسم قالیشویان که نامش در فهرست میراث یونسکو به چشم می‌خورد، در حوالی این شهر برگزار می‌گردد.

• کاشان را در زمره نخستین شهرهای ایران در حوزه ایجاد صنایع کارخانه‌ای قرار داده‌اند.

سوغات و صنایع دستی کاشان

باتوجه به تاریخچه کاشان که بسیار غنی و پربار است این شهر از سوغات و صنایع دستی بسیاری نیز برخوردار می‌باشد:

سوغات خوراکی کاشان

گلاب و گل محمدی: همانطورکه می‌دانید گلاب معروف‌ترین سوغاتی کاشان است. گل های محمدی که خشک شده هم در تمام نقاط شهر به فروش می‌رسند.

عرقیجات: در دسته عرقیجات هم عرق بیدمشک، عرق نعناع، عرق دارچین و...

کلوچه کاشان: این کلوچه را با شکر، روغن نباتی یا حیوانی، آرد سبوس دار گندم، هل، زعفران و مغز پسته جهت تزیین تهیه می‌کنند.

شیرینی های کاشان: شامل سوهان، نقل بیدمشکی، قطاب، پشمک، باقلوا، حاجی بادوم و ... است.

خشکبار: شامل انواع میوه خشک مثل انجیر، هلو و سیب می‌باشد.

صنایع دستی کاشان

فرش: شهر کاشان دارای سابقه‌ای طولانی در بافت فرش است و حدود یک سوم از ساکنان آن در صنعت فرش‌بافی فعالیت می‌کنند. باید بدانید مهارت فرش بافی کاشانیان در فهرست میراث معنوی یونسکو قرار داشته و دارای ارزش جهانی می‌باشد. مهارت‌های سنتی فرش بافی کاشان باعث شده تا سازمان یونسکو آن را منعکس‌کننده خلاقیت انسانی و تنوع فرهنگی جامعه ایرانی برشمرد.

سفال: پیشینه سفالگری که در کاشان است به 7000 سال پیش برمی‌گردد و اکثر افراد این شهر را، زادگاه این هنر می‌شناسند. در سفر به این دیار این امکان را دارید تا انواع ظروف و تزیینات سفالی را به عنوان سوغات برای دوستانتان خریداری کنید.

گیوه نَشَلجی: این گیوه در روستای نشلج در ۴۵ کیلومتری کاشان تولید می‌گردد. تولید گیوه در این روستا آن قدر رایج است که تقریبا در کنار هر خانه‌ای می‌توانید یک کارگاه گیوه‌سازی پیدا کنید.

صنایع دستی دیگر: مخمل بافی، زیلوبافی، گیوه بافی، شعربافی، زری بافی، نمد مالی، مسگری، مشبک کاری و منبت‌کاری است.

غذاهای محلی کاشان

در گوشه‌ای از تاریخچه کاشان همیشه حرف از غذاهای خوش‌طعم محلی بوده است. یکی از راه‌ها برای خلق لحظه‌های به‌یادماندنی به هنگام سفر، چشیدن غذاهای سنتی هر شهری است. گوشت لوبیا، شفته، قیمه ریزه، کوفته چغندر، گوشت عدس بادمجان، گوشت لوبیای سرکه شیره و گوشت کلم و کدو و عدس پلو و کشمش و اشکنه از غذاهای سنتی کاشان می‌باشند؛ بااین‌حال در رستوران‌های این شهر غذاهای عمومی از جمله کباب و خورشت و ... ارائه می‌شوند.

اقامت در کاشان

اگر به تاریخچه کاشان علاقمندید پس حتما برای یک بار هم که شده باید به این شهر سفر کنید. برای اقامت هم نگران نباشید. در کاشان گزینه‌های زیر برای اقامت وجود دارد:

• هتل‌هایی با درجه بندی‌های متنوع

• هتل‌های قدیمی و اقامتگاه‌های بوم گردی

• خانه‌های مبله شده

• کمپینگ

تاریخچه کاشان

کاشان ازجمله کهن‌ترین شهرهای ایران و حتی جهان شناخته می‌شود و از پیشینه‌ای غنی برخوردار است. صحبت از تاریخچه کاشان زیبا مفصل است. در اینجا خیلی کوتاه و مفید به تاریخچه کاشان می‌پردازیم تا بیشتر با کاشان کهن آشنا شویم:

تاریخچه کاشان در دوران هخامنشیان و اشکانیان

از جمله قدیمی‌ترین آثاری که در شهر کاشان به چشم می‌خورد تپه سیَلْک نام دارد. این اثر به‌عنوان بازمانده‌ای از اولین تمدن شهرنشینی ایران مرکزی است که در کاشان با نام سیلک قرار دارد. اثر سیلک در ۳ کیلومتری جنوب غربی این شهر قرار داشته و قدمتی تقریبی 7500 سال را داراست. وجود آبی پر و البته دایمی در چشمه فین، باعث شده تا به این منطقه انسان‌ها جذب شوند و تمدن خود را برپا نمایند. در حدود پنج هزار سال قبل از میلاد مردم غارنشین فلات ایران به خاطر تغییرات اقلیمی و تشکیل مزارع و چمنزارها به دشت‌ها پناه آوردند. قدیمی‌ترین مردم دشت‌نشین، مردم سیلک هستند که آثار زندگی این دسته هنوز در نزدیکی کاشان دیده می‌شود.

کشف سکه‌های نقره که به دوران هخامنشی و اشکانی برمی‌گردند، حکایت از وجود تمدن متعلق در این دوره‌ها را دارد. گنجینه‌ای که متعلق به اواخر هزاره اول قبل از میلاد در روستای مرق است، می‌گوید این تمدن حداقل تا اواخر دوره هخامنشی ادامه داشت.

تاریخچه کاشان در دوران دوره ساسانیان

آثار آنچنانی از دوره اشکانیان در این منطقه به دست نیامده است. با این حال شواهد متنوع تاریخی، از آبادانی کاشان در دوره ساسانیان می‌گویند. آثاری که از جمله آنها می‌شود به خرمدشت و نطنز، اخبار مربوط به یک شهرک دوره ساسانی به نام سارویه در منطقه کاشان، آتشکده‌های نیاسر، اشارات مولف تاریخ قم به مناطق باستانی چون نیاسر و نوش آباد و ... اشاره داشت.

کاشان در دهه‌های قرن اول هجری مورد هجوم اعراب واقع شد و با وجود مقاومت‌های بسیار، با از دست دادن استحکامات خود تسلیم شد. این شهر در زمان آل بویه به رونق و آبادانی گذشته برگشت و صنعت سفالگری و فلزکاری در آن رونق پیدا کرد.

تاریخچه کاشان در دوره سلجوقیان

زمانیکه حکومت سلجوقیان روی کار آمد، مردان بزرگ و خوشنامی حکومت کردند و توانستند بر اهمیت و اعتبار کاشان بیفزایند. امروزه آثار آنچنانی از این دوران در شهر باقی نمانده چون اکثر آن‌ها در طی زلزله‌های پی در پی نابود شدند. از جمله مهمترین آثار باقی مانده از این بناها می‌توان به مناره پنجه شاه، مسجد جامع، برج و باروی شهر و قلعه جلالی اشاره کرد.

در کتاب راحه الصدور و دیوان ابوالرضا راوندی بیان داشته که طی این دوران شهر کاشان توسط یکی از سرداران خوارزمشاهی به نام میاجیق و ملک سلجوق بن محمد بن ملکشاه سلجوقی دو بار مورد هجوم قرار گرفته است. به خاطر برج و باروی شهر و جوانمردی اهالی آسیب آنچنانی به کاشان وارد نشده است. با این حال روستاهای بی دفاع قتل و غارت زیادی را تحمل کرده‌اند.

تاریخچه کاشان در دوره حمله مغولان

در قرن هفتم کاشان مورد هجوم وحشیانه مغولان قرار گرفت و بخش‌های بسیاری از شهر به طور کلی ویران شد. با این حال به خاطر پارچه، رونق کارگاه‌ها و بافت انواع قالی، ساخت کاشی و سفال، این دیار توانست دوباره رونق خود را بازیابد. ساختمان‌های تازه بنا شدند و بازار نیز گسترده شد. در زمان فرمانروای نیرومند قراقویونلو، جهانشاه قراقویونلو، بناهای معتبر بسیاری در کاشان ساخته شد که از جمله آن‌ها باید به میدان سنگ و بناهای اطراف آن اشاره داشت. با برپا نمودن حکومت مغولان در ایران و قبول اسلام و مذهب شیعه از سمت ایلخانان مغولی، کاشان به شهری پر رونق در ایران بدل گشت.

تاریخچه کاشان در دوره صفویان

هنگامیکه حکومت صفوی در قرن دهم هجری آغاز شد، مردم کاشان از شاهان این سلسله استقبال باشکوهی به عمل آوردند. هرچند در این دوره زلزله ویرانگری اتفاق افتاد و ضربه بسیار سختی به بناهای شهر وارد کرد، با این حال نتوانست مانع از ترقی صنعت و هنر بافندگی این شهر شود. کاشان در این دوران انواع پارچه‌های ابریشمی، کتان، مخمل را تولید کرد. باکیفیت‌ترین قالی‌های پشم و ابریشم در کارگاه‌های نساجی مورد استقبال عام و خاص واقع شد. شاردن که سیاح فرانسوی بود در سفرنامه‌اش اینگونه می‌نویسد:

پایه ثروت و حیات ساکنین کاشان از صنایع ابریشم بافی و نساجی و تهیه قطعات زربفت و نقره بافت است.

کاشان در زمان حکومت صفوی اهمیت زیادی یافت. این شهر از لحاظ مذهب، وسعت، ثروت و زیبایی به دومین شهر ایران تبدیل گشت که باید دلایل زیر را برای آن در نظر گرفت:

• توجه ویژه پادشاهان صفوی به مذهب شیعه و همچنین شهرهایی که مرکز مردم شیعه و علمای شیعه بودند.

• توجهی که پادشاهان صفوی به صنایع دستی و هنر داشتند.

• اهمیت پیدا کردن اصفهان و پایتخت شدن این شهر.

• واقع شدن کاشان بر سر راه تجاری بندرعباس.

در اواخر دوران صفویه بود که کاشان دو بار مورد هجوم افغان‌ها قرار گرفت. در یکی از این یورش‌ها اهالی روستاهای کویر کاشان نظیر نوش آباد و نصرآباد مورد قتل و غارت واقع شدند. با این حال برج و بارو و تیراندازهای کاشان توانستند از ورود مهاجمان به شهر جلوگیری کنند.

تاریخچه کاشان در دوران زندیه و قاجار

در آخرین سال‌های حکومت زندیه بود که زلزله‌ای بزرگ رخ داد و شهر را به ویرانی کشاند. به همین خاطر رونق زمان صفویه در کاشان از بین رفت. با این حال هنوز هم از لحاظ صنعت بر دیگر شهرها برتری داشت. هنگامیکه حکومت شاهان قاجار در این شهر آغاز شد، کاشان در آرامش نسبی به سر می‌برد. در همین دوران هم بود که بناهای مهمی نظیر خانه عباسیان، بروجردی‌ها، طباطبایی‌ها، مسجد و مدرسه آقا بزرگ، مدرسه امام و ... در آن تاسیس شد. هر یک از این آثار از شاهکارهای هنری این عصر به شمار می‌آیند. قتل امیرکبیر و همچنین جنب و جوش مشروطه خواهان کاشانی از بااهمیت‌ترین رویدادهای این دوره می‌باشند. کاشان در زمان قاجار بلایای طبیعی زیادی نظیر سیل‌های مخرب، خشکسالی و قحطی را از سر گذراند. بسیاری از اهالی این شهر زیبا جان خود را از دست دادند. آشوب‌های اواخر دوره قاجار و البته ناتوانی در رقابت با نساجی اروپا باعث زوال شدید شهر شد.

دوران پهلوی و پس از انقلاب اسلامی ایران

در دوران پهلوی تحولاتی از لحاظ آموزش در کاشان روی داد و خانه‌هایی خاص نیز در آن ساخته شد. این شهر از جمله شهرهای پیشتاز در شکل‌گیری انقلاب اسلامی ایران است. مردمان کاشان نقشی موثری در این زمینه داشتند. امروزه کاشان از جمله توریستی‌ترین شهرهای ایران می‌باشد. این شهر توانسته درآمد خوبی را از این صنعت و صنایع دستی کسب کند.

جمع‌بندی

کاشان شهریست پر از جاذبه‌های تاریخی. این شهر شما را از روزمرگی خارج می‌کند و حال و هوایی متفاوت را هدیه می‌دهد. تنها لازم است برنامه‌ریزی مناسبی برای سفر به این شهر داشته باشید. اینگونه می‌توانید گردشی به یادماندنی را در این شهر تجربه نمایید.

شهر کاشان که به آن پرداختیم از توریستی‌ترین شهرهای ایران به شمار می‌آید. در این مقاله نگاهی کوتاه به جاذبه‌های کاشان داشتیم و کمی درباره آن‌ها سخن گفتیم. به جهان رنگارنگ سوغات و صنایع دستی کاشان قدم گذاشتیم و غذاهای محلی این دیار را باهم مرور کردیم. همچنین از تاریخچه کاشان بیشتر گفتیم و با آداب و رسوم مردم این شهر آشنا شدیم.